Veilig de hoogte in voor kinderen en jongeren met aangeboren hart- of longziekte ?

Tegenwoordig is vliegen een steeds meer gebruikte manier van reizen. Voor de meeste passagiers is dit een comfortabele en snelle manier om de gewenste bestemming te bereiken. Tijdens de vlucht in een vliegtuig worden passagiers blootgesteld aan een lage cabinedruk, vergelijkbaar met een hoogte van 1524-2438 meter boven zeeniveau. Bij gezonde passagiers veroorzaakt dit een daling van het zuurstofgehalte in het bloed, maar zij hebben hier normaal gesproken geen last van. Gezonde passagiers hebben namelijk een goede functie van hart en longen, waardoor zij dit goed kunnen compenseren. Hart en longen zullen harder gaan werken waardoor er toch meer zuurstof door het bloed getransporteerd kan worden. Maar is vliegen in een vliegtuig wel veilig als je vanwege een aangeboren hart- of longziekte een verminderde functie van je zuurstoftransport systeem hebt?

Veel patiënten met aangeboren hart- en longziekten stellen deze vraag aan hun behandeld arts. Voor de meeste patiënten blijkt het vliegen in een vliegtuig veilig te zijn. Echter, sommige patiënten lopen het risico dat het zuurstofgehalte in het bloed tijdens een vlucht in een vliegtuig te veel daalt en mogelijk klachten veroorzaakt zoals kortademigheid, duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, hartkloppingen, vermoeidheid en verwardheid. Jammer genoeg hebben slechts weinig onderzoeken de veiligheid van vliegen voor kinderen met aangeboren hart- en longziekten onderzocht. Veel kennis is gebaseerd op studies in volwassenen met ouderdomshart- en longziekten. Daarom is het moeilijk om te bepalen voor welke patiënt het vliegen in een vliegtuig veilig is en voor welke patiënt niet.

Daarom hebben we in het Wilhelmina Kinderziekenhuis onderzoek gedaan naar de veiligheid van vliegen of een kort verblijf in de bergen voor kinderen en jongeren met een aangeboren hart- of longziekte. Er is onderzocht  hoe het zuurstofgehalte in het bloed veranderd wanneer kinderen met een aangeboren hart- of longziekte op een nagebootste hoogte verblijven (van 2500 meter) in rust en tijdens een rustige inspanning (wandelen op een loopband). Deelnemers moesten zuurstofarme lucht inademen via een gezichtsmaster. Deze test noemen we “de hoogte-stress-test”.

Twaalf patiënten met aangeboren hart- en longziekte ondergingen een hoogte-stress-test, waarvan 11 patiënten de gehele test hebben gehaald. Drie patiënten kregen last van symptomen (duizeligheid en hoofdpijn) tijdens de hoogte-stress-test, één patiënt moest om deze reden stoppen. Het zuurstofgehalte in het bloed was bij alle patiënten lager op gesimuleerde hoogte vergeleken met het zuurstofgehalte in het bloed op zee niveau. Bovendien leidde milde inspanning op hoogte tot verdere daling van het zuurstofgehalte in het bloed. De daling was wel minder dan dat we vooraf hadden verwacht op basis van gegevens bij gezonde kinderen.

Uit dit onderzoek is gebleken dat kinderen met een ernstige aangeboren hart- of longziekte de hoogte-stress-test goed kunnen uitvoeren. De “hoogte-stress-test” kan aanvullende informatie geven wanneer wordt getwijfeld of het vliegen in een vliegtuig of sporten in de bergen veilig is voor een specifieke patiënt. Zo nodig kan op basis van het onderzoek extra zuurstof gedurende de vlucht worden gegeven, zodat klachten van een te laag zuurstofgehalte in het bloed worden voorkomen.

Contact:

Dr Tim Takken, Inspanningsfysioloog, Divisie Kinderen, Kinderbewegingcentrum, Wilhelmina Kinderziekenhuis (onderdeel van UMC Utrecht),  Postbus 85090, 3508 AB  UTRECHT. Email: t.takken@umcutrecht.nl

Artikel:

Spoorenberg, Mandy E.; Hulzebos, Erik H. J.; Takken, Tim. Feasibility of Hypoxic Challenge Testing in Children and Adolescents with Congenital Heart and Lung Disease. Aerospace Medicine and Human Performance, Volume 87, Number 12, December 2016, pp. 1004-1009